انسان‌ها از دیرباز به ادامه زندگی پس از مرگ فکر کرده‌اند؛ مصریان باستان برای مراسم‌های تدفین پر زرق و برق و عقایدی درباره زندگی پس از مرگ شهرت دارند، اما روند حفظ عامدانه اجساد، احتمالا به ۳۵۰۰ سال پیش از مومیایی‌های مصریان باستان باز می‌گردد.
در ادامه با هفت مومیایی و رازهایی که امروزه از آن‌ها مطلع هستیم آشنا می‌شوید:
«اوتسی، مرد یخی»
زمانی که مومیایی «اوتسی، مرد یخی» در سال ۱۹۹۱ در «آلپ» کشف شد، مقام‌های اتریش در ابتدا فکر می‌کردند این جسد به یکی از کوهنوردان امروزی تعلق دارد؛ چراکه جسد خیلی سالم باقی مانده بود. پس از این‌که جسد از درون یخ بیرون آورده شد، دانشمندان دریافتند این جسد به مردی از عصر مس تعلق دارد.
«اوتسی» در کوهستان و در سه هزار و ۲۱۰ متر بالاتر از سطح دریا کشف شد. کارشناسان معتقدند او در پنج‌هزار و ۳۰۰ سال پیش زندگی می‌کرده است. او مرگ خشونت‌باری داشته است؛ پس از این‌که هدف اصابت تیر قرار گرفت، بر اثر جراحات ناشی از ضربه سر جانش را از دست داده است.
مومیایی این مرد اطلاعات بسیار زیادی درباره زندگی در عصر مس اروپا ارایه کرد. دانشمندان براساس ژن‌های او دریافتند اوتسی یکی از بومیان اروپای مرکزی بوده است. همچنین بررسی محتوای شکم این مومیایی نشان داد او از گوشت بز کوهی استفاده کرده است. او در زمان مرگ حدودا ۴۰ ساله بوده و به آرتروز مبتلا بوده است، اما برای التیام درد از گیاهان دارویی استفاده می‌کرده.
«مرد تولوندی»
«مرد تولوندی» جسدی آغشته به باتلاق است که در سال ۱۹۴۰ در دانمارک کشف شد. این مومیایی بسیار سالم به مردی تعلق دارد که در طول عصر آهن، یعنی بین ۴۰۵ تا ۳۸۰ پیش از میلاد زندگی کرده است. او در آخرین روز زندگی‌اش حریره جو و ماهی خورده بود و سپس به دار آویخته شده بود. محققان معتقدند این امکان وجود دارد که مرگ این مرد بخشی از یک مراسم قربانی کردن باشد؛ چرا که جسد «مرد تولوندی» به حالت جنینی قرار داده شده بود و دهان و چشمان او هم با دقت بسته شده بودند. (جسد اغلب افراد در این دوره از تاریخ سوزانده می‌شدند، بنابراین دفن شدن این جسد در زمین‌های باتلاقی به فرضیه قربانی کردن انسان دامن می‌زند.)
این مومیایی اکنون در «موزه سیلکبورگ» نگهداری می‌شود و براساس اطلاعات این موزه، «مرد تولوندی» در زمان مرگ بین ۳۰ تا ۴۰ سال داشته و قد او حداقل ۱۶۳ سانتی‌متر بوده است. او کلاهی از پشم گوسفند و کمربندی چرمی به همراه داشته و طنابی که با آن به دار آویخته شده است نیز در زمان کشف هنوز دور گردن او بوده است.
فرعون «توت‌عنخ‌آمون»
احتمالا مومیایی «توت‌عنخ‌آمون»، فرعون جوان مصر، مشهورترین مومیایی جهان باشد. این فرعون در حدود ۳۰۰۰ سال پیش و در سن ۱۹ سالگی درگذشت. گشایش مقبره او در سال ۱۹۲۲ یک موفقیت جهانی به شمار می‌آید؛ چراکه مقبره «توت‌عنخ‌آمون» به رغم سایر مقبره‌های سلطنتی هدف حمله غارتگران قرار نگرفته بود. مقبره این فرعون جوان درحالی کشف شد که مومیایی او در سه تابوت قرار داشت که یکی از آن‌ها از طلای خالص ساخته شده بود.
اشیاء نفیسی که در مقبره «توت» قرار داده شده بودند، اطلاعاتی از تاریخچه مصر باستان را در اختیار محققان قرار دادند و جزئیات بیشتری درباره سبک زندگی و تغییرات فرهنگی که در حوالی ۱۳۲۴ پیش از میلاد به وجود آمد را آشکار کردند. محققان با بررسی دی‌ان‌ای «توت» توانستند دو مومیایی را به عنوان والدین این فرعون شناسایی کنند. بررسی دی‌ان‌ای «توت» همچنین نشان داد، این فرعون به مالاریا و نوعی ناهنجاری نادر در استخوان پا مبتلا بوده است و در نهایت مالاریا یا نوعی عفونت دیگر جان «توت‌عنخ‌آمون» را گرفته است.
«شین زویی»
جسد مومیایی‌ها اغلب سفت و خشک‌شده است، اما مومیایی «شین زویی» که با نام «بانو دای» هم شناخته می‌شود این‌طور نیست. مومیایی این زن ثروتمند که در طول سلسله «هان» در چین زندگی می‌کرد در سال ۱۹۷۱ درون مقبره‌ای مجلل و مُهر و موم‌شده کشف شد. این جسد به نحوی در مقبره قرار داده شده بود که فضای پیرامون آن عاری از اکسیژن باشد و درون تابوت «شین زویی» نیز نوعی ماده ریخته شده بود که از جسد حفاظت می‌کرد. مومیایی «شین زویی» درحالی کشف شد که اعضای بدن او همچنان منعطف بودند، پوستش نرم بود و حجم قابل توجهی مو بر سرش باقی مانده بود.
این مومیایی به سال ۱۶۸ پیش از میلاد تعلق دارد و اکنون در موزه «هونان» در چین در کنار صدها شئ دیگر که به همراه جسد او دفن شده بودند، نگهداری می‌شود. از جمله این اشیاء به سرویس غذاخوری مجلل، سازهای موسیقی و ابریشم‌های نقاشی‌شده می‌توان اشاره کرد. محققان با توجه به اطلاعاتی که در مقبره وجود دارد دریافتند، «شین زویی» همسر «لی کانگ» بوده است. همسرش نیز در همان نزدیکی دفن شده است. همچنین جسد یک مرد حدودا ۳۰ ساله که گمان می‌رود فرزند و یا برادر «لی کانگ» باشد نیز در یک مقبره دیگر دفن شد.
محققان توانستند کالبد شکافی کامل روی جسد «شین زویی» انجام دهند و در نهایت دریافتند او در حوالی ۵۰ سالگی و بر اثر حمله قلبی درگذشته است.
«مومیایی‌های چینچورو»
«مومیایی‌های چینچورو» در مکانی کشف شدند که امروزه به عنوان بخشی از کشور «شیلی» شناخته می‌شود. این مومیایی‌ها در زمره قدیمی‌ترین اجسادی هستند که توسط انسان مومیایی شده‌اند و به هفت‌هزار سال پیش، یعنی دو هزار سال قبل از قدیمی‌ترین مومیایی مصری تعلق دارند.
این مومیایی‌ها همچون مومیایی‌های سلطنتی مصریان باستان با دقت مومیایی شده‌اند. اعضای داخلی بدن آن‌ها از بدن خارج شده‌اند. سپس از ساقه گیاهان و گِل برای جایگزین کردن امعاء و احشاء استفاده شده و پوست به رنگ سیاه و یا قرمز، رنگ‌آمیزی شده است. در نهایت نیز کلاه‌گیس و نقاب‌های رُسی روی مومیایی قرار داده شده است.
مردم «چینچورو» که این اجساد را مومیایی کرده‌اند، هیچ اسناد مکتوبی از خود به جای نگذاشته‌اند، در نتیجه این اجساد اطلاعات بسیار ارزشمندی درباره باورها و فرهنگ این مردم ارائه می‌دهند. به گفته «مجله باستان‌شناسی»، مردم «چینچورو» همه افراد را فارغ از موقعیت اجتماعی، یعنی حتی نوزادان را نیز مومیایی می‌کردند.
«رامسس دوم»
«رامسس دوم» که با نام «رامسس کبیر» هم شناخته می‌شود، به مدت ۶۸ سال بر مصر حکومت کرد. «معبد رامسیوم» یکی از بناهای مجللی است که «رامسس دوم» در دوران حیاتش ساخت. بسیاری از آثار مربوط به دوران حکومت «رامسس دوم» همچنان پابرجا هستند و از جمله آن‌ها به یک مجسمه ۸۳ تنی گرانیتی این فرعون می‌توان اشاره کرد.
مومیایی «رامسس دوم» همچنان تا به امروز باقی مانده است. با آغاز تزلزل «پادشاهی نوین» مصر باستان در قرن یازدهم پیش از میلاد، کاهنان مومیایی‌های سلطنتی را جابه‌جا کردند تا از آن‌ها در مقابل غارتگران حفاظت کنند. در نهایت مومیایی «رامسس دوم» از یک تابوت ساده در انبار مخفی مومیایی‌های سلطنتی سر درآورد. مومیایی او در سال ۱۸۸۱ کشف شد.
بر اساس تحقیقات صورت‌گرفته، «رامسس دوم» حدود یک‌متر و ۸۰ سانت قد داشته و در زمان مرگ ۹۰ ساله بوده است. مومیایی «رامسس دوم» اکنون در موزه ملی تمدن مصر نگهداری می‌شود.
«دوشیزه یخ‌زده سیبری»
«دوشیزه یخ‌زده سیبری» در عصر خود زن مهمی محسوب می‌شد. او یکی از اعضای «فرهنگ پازیریک» بود و در قرن پنجم پیش از میلاد زندگی می‌کرد. مقبره او در سال ۱۹۹۳ و در جمهوری آلتای واقع در روسیه کشف شد. جسد او درحالی کشف شد که در یک تابوت چوبی قرار داشت و در نزدیکی او شش اسب دفن شده بودند.
«دوشیزه یخ‌زده سیبری» احتمالا در زمان مرگ ۲۵ ساله بوده است. پیش از دفن جسد، چشم‌ها و مغز او را خارج کرده بودند و در کاسه چشم‌هایش خز حیوان قرار داده بودند. روی سر او سربند قرار داده شده بود. او موهای رنگ‌شده قرمز، خرمایی و زرد داشت و پیراهنی از جنس پشم شتر بر تن داشت.
این مومیایی در مجموع رازهای شگفت‌آوری را درباره مردم «پازیریک» آشکار کرد که در فاصله بین قرن ششم تا سوم پیش از میلاد زندگی می‌کردند، برای مثال یکی از لباس‌های این مومیایی از ابریشمی درست شده بود که از هند وارد شده بود. این مسأله نشان می‌دهد، در حدود ۲۴۰۰ سال پیش مردم این منطقه به مسیرهای تجاری طولانی دسترسی داشتند.
منبع : ایسنا
