روان‌زخم (تروما) ممکن است تأثیر عمیقی بر زندگی افراد داشته باشد. یک پژوهش جدید نشان داده است رویدادهایی که به روان انسان آسیب می‌زنند، چگونه می‌توانند ساختار فیزیکی مغز ما را تغییر دهند. این تغییرات نه به دلیل آسیب فیزیکی، بلکه به دلیل توانایی مغز برای سازگاری و تنظیم مجدد خود پس از این تجربیات ایجاد می‌شود.
روان‌زخم (تروما) به تأثیرات و پاسخی احساسی پس از یک رویداد وحشت‌انگیز مثل تصادف، تجاوز جنسی یا بلایای طبیعی بر روان انسان گفته می‌شود.
روند پژوهش چگونه بود؟
محققان دانشگاه روچستر در آمریکا پژوهشی انجام دادند تا بفهمند چه سازوکارهایی (مکانیسم‌هایی) در پس این تغییرات پنهان هستند و مغز چگونه درباره محیط خود می‌آموزد، تهدیدهای احتمالی را پیش‌بینی می‌کند و امنیت را تشخیص می‌دهد. آن‌ها می‌خواستند دریابند افرادی که در معرض روان‌زخم‌ها قرار می‌گیرند، چگونه یاد می‌گیرند بین آنچه ایمن و آنچه ناایمن است، تمایز قائل شوند.
محققان تغییراتی را در شبکه برجسته مغز (سازوکاری در مغز که برای یادگیری و بقا استفاده می‌شود) در افراد در معرض روان‌زخم (با و بدون آسیب‌شناسی‌های روانی، از جمله اختلال اضطراب پس از سانحه، افسردگی و اضطراب) شناسایی کردند. آن‌ها با استفاده از اِف‌اِم‌آرآی (اِم‌آرآی کارکردی)، فعالیت مغزی شرکت‌کنندگان را حین نگاه‌کردن به دایره‌هایی با اندازه‌های مختلف ثبت کردند. آسیب‌شناسی روانی شاخه‌ای از روان‌شناسی است که رفتارهای بیمارگونه یا نابهنجار را بررسی می‌کند.
روان‌زخم چگونه مغز را تغییر می‌دهد؟
محققان غیر از تغییرات در شبکه برجسته مغز، تفاوت دیگری را هم پیدا کردند: آن‌ها دریافتند مغز افرادی که بدون آسیب‌شناسی روانی در معرض روان‌زخم‌ها قرار گرفته‌اند، با درگیر شدن در شبکه کنترل اجرایی (یکی از شبکه‌های غالب مغز) تغییرات ایجاد شده در فرآیندهای مغزی آن‌ها را جبران می‌کند.
یکی از محققان می‌گوید: اینکه بدانیم وقتی فردی در معرض روان‌زخم قرار می‌گیرد باید در مغزش چه چیزی را جست‌وجو کنیم، به طور چشمگیری باعث پیشرفت درمان شود؛ زیرا می‌دانیم تغییر در کدام قسمت از مغز اتفاق می‌افتد و چگونه برخی از افراد می‌توانند آن تغییر را دور بزنند که نشانگر انعطاف‌پذیری است.
محققان همچنین دریافتند احتمال تهدید ممکن است نحوه واکنش‌های افرادی را که در معرض روان‌زخم قرار می‌گیرند تغییر دهد؛ مثلاً تشخیص افراد مبتلا به اختلال اضطراب پس از سانحه زمانی که دچار احساسات ناشی از تهدید می‌شوند، دچار مشکل می‌شود.
با شناخت سازوکارهای مغز و احساسات گوناگون مرتبط با آن، می‌توان درمان‌هایی جدید و بهتر برای روان‌زخم‌ها طراحی کرد.
منبع: ایرنا
